Visits: 20
LỄ HỘI RƯỚC NGŨ LINH TỪ
Một lễ hội truyền thống của thành phố Hải Phòng – lễ hội tiêu biểu cho tục cầu nước trong tín ngưỡng thờ thủy thần, đồng thời thể hiện lòng tri ân, biết ơn sâu sắc đối các bậc tiền nhân có công với dân, với nước.
Ngày 06/03/2023, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa có Quyết định số 467/QĐ-BVHTTDL công nhận Lễ hội truyền thống Ngũ linh từ, huyện Tiên Lãng, thành phố Hải Phòng là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Lễ hội rước Ngũ linh từ ở huyện Tiên Lãng là một trong những lễ hội tiêu biểu cho tục cầu nước trong tín ngưỡng thờ thủy thần của cư dân nông nghiệp vùng đồng bằng Bắc bộ. Ngoài ra, lễ hội còn là dịp để người dân tưởng nhớ, tri ân những bậc cha ông, các anh hùng, tiền nhân có công với dân, với nước, đồng thời đây cũng là dịp thể hiện tinh thần tự hào, tự tôn dân tộc. Ngũ linh từ là 05 ngôi đền thiêng của huyện Tiên Lãng, thành phố Hải Phòng, nằm ven sông Thái Bình và sông Văn Úc, nơi đây thờ các vị anh hùng hào kiệt qua các thời kỳ, bao gồm:
– Đền Để Xuyên, thuộc thôn Để Xuyên, xã Đại Thắng, thờ năm vị Thành Hoàng: Trang Định vương (tên húy là Duy Linh), Nam Hải Đương cảnh Thành hoàng Đại vương, Xa Lâu Đương cảnh Thành hoàng Đại Vương, Đống Thung Đương cảnh Thành hoàng và Á Thành Hoàng Thụy Phổ Tế; các ngài đều có công dẹp giặc, chiêu dân lập ấp vào thời hậu Lê.
– Đền Hà Đới thuộc thôn Hà Đới, xã Tiên Thanh, thờ tướng quân Trần Quốc Thành và Băng Ngọc phu nhân. Tướng quân Trần Quốc Thành là một vị tướng tài thời nhà Trần có công đánh giặc Nguyên – Mông trên sông Bạch Đằng.
– Đền Canh Sơn (hay còn được gọi là đền Kinh Sơn) thuộc thôn Vân Đôi, xã Đoàn Lập, đây cũng là ngôi đền khá độc đáo được xây dựng bằng đá và nằm lộ thiên, tại đây thờ hai vị Thành Hoàng là Kinh Sơn Linh Ứng Đại Vương và Dương Cảnh Trí Minh Đại Vương có công giúp vua Hùng đánh quân Thục và mở mang làng xóm.
– Đền Long Bì thôn Tử Đôi, xã Đoàn Lập, thờ 3 vị: Bạt Hải Long Vương Đại Vương; ngài Đại Đồng và tiến sỹ Vệ Đàn.
– Đền Gắm thôn Cẩm Kê, xã Toàn Thắng thờ Thượng tướng quân Thái phó Ngô Lý Tín (đời Lý vua Lý Cao Tông), một vị danh tướng, công thần có công đánh giặc ngoại xâm, bảo vệ nền độc lập dân tộc và đánh dẹp các xu hướng cát cứ, phân quyền để thống nhất quốc gia. Ngôi đền được xây dựng trên mảnh đất nơi mà ông đã làm nhà, mở trường dạy học, rèn luyện binh thư, võ nghệ; đặc biệt, đền còn là nơi chôn cất phần mộ của ông.
Trong đó, có hai ngôi đền được công nhận là di tích lịch sử quốc gia là đền Hà Đới, đền Gắm và ba ngôi đền còn lại được công nhận là di tích lịch sử – văn hóa Thành phố. Lễ rước Ngũ linh từ được tổ chức tại đình Cựu Đôi nằm ở trung tâm huyện Tiên Lãng, tại đây thờ Đào Quang – ngài có công trong cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng đánh đuổi Tô Định. Được vua sắc phong là Đương cảnh Thành Hoàng Linh Quang Chiêu Ứng thượng đẳng phúc thần Đại Vương.
Cũng như những lễ hội dân gian khác, lễ hội rước Ngũ linh từ cũng gồm hai phần là phần lễ – được thực hiện bởi các sắc mục, lý dịch phụ trách và do các chủ tế, phụ tế, đội tế, trai đinh (khiêng kiệu) và Đình phe (cầm cờ) trong làng thực hiện theo nghi thức truyền thống và phần hội- diễn ra ở sân đình với các trò chơi dân gian, ca hát, diễn tuồng, chèo,…
Sau 67 năm gián đoạn, đến năm 2013, lễ rước Ngũ linh từ được tổ chức lại một lần nữa với nghi thức rước, tế dân gian truyền thống, có thể nói lễ hội vẫn giữ được nguyên bản sắc ban đầu, với 5 đội hình rước Thánh đi từ 5 ngôi đền trên về đình Cựu Đôi, mỗi kiệu rước sẽ mang một màu sắc, một đội hình riêng và đặc trưng của ngôi đền đó; tốc độ di chuyển và thứ tự vào đình Cựu Đôi cũng được quy định cụ thể và được tái hiện lại gần như nguyên bản với nét truyền thống. Điều đặc biệt là, dù đoàn rước của các đền Hà Đới, đền Để Xuyên và đền Gắm có đến đình Cựu Đôi trước thì vẫn không được vào đình cho đến khi đoàn rước của đền Canh Sơn và đền Long Bì đến và tiến vào đình Cựu Đôi; thứ tự và cách rước của các đoàn rước đã tạo nên nét độc đáo, riêng biệt và sôi nổi ở lễ rước Ngũ linh từ.
Bên cạnh lễ rước Ngũ Linh Từ còn tổ chức bơi thuyền cầu đảo tại đầm Bì, trước cửa đền Canh Sơn và Đền Bì để cầu mong mưa thuận gió hòa trong những năm hạn hán kéo dài ở địa phương.
Tin bài: Kim Ngọc (Nguồn: sưu tầm, tổng hợp)
